Noia fundouse en 1168 para ser o porto de mar que non tiña Compostela. Pasaron 847 anos e pouco queda daquel PORTUS APOSTOLI, os noieses empeñáronse en ir destruíndo case todas as mostras da vila medieval cun afán digno de mellor causa.

GallaeciaLibros quere sumarse ao obxectivo de divulgar o pasado de Noia e animar a todos e a todas a que participen na VII Semana da Historia de Noia.

Historia

Os primeiros poboados nas desembocaduras dos ríos Tambre e Traba foron creados hai uns 5.000 anos. Desa época consérvase o dolmen de Argalo, do período megalítico. Do período castrexo consérvanse restos do castro da Barquiña, aldea que foi a orixe primitiva de Noia. Coa romanización de Galicia creáronse pontes sobre os dous ríos, que foron reformadas na Idade Media, e das que xa non se conservan restos.

Na Idade Media o porto marítimo tivo moita influencia na expansión económica da vila, que dependía da mitra compostelá. Durante o século XIV Noia foi adquirindo a actual configuración urbana, e levantáronse as murallas, a fortaleza do Tapal, os hospitais, e reedificáronse varias igrexas, como a de Santa María e San Martiño.

Houbo varios enfrontamentos entre os señores feudais e o Arcebispado. Durante a Revolta Irmandiña os campesiños destruíron a fortaleza de Tapal. Finalmente, os señores acabaron vencendo e obrigaron aos Irmandiños a reconstruír torres e castelos.

Durante o século XVI houbo un renacemento económico e cultural, con novas construcións e a creación de feiras e mercados de gando. En 1585, Filipe II vendeu a vila a un comerciante xenovés buscando fondos para os seus proxectos bélicos, iniciándose un período de decadencia que continuou até o século XVII. No século XVIII a fidalguía mediaba coa igrexa para subarrendar as terras ao campesiñado, obtendo grandes ingresos, cos que se construíron pazos, como o de Argalo ou o de Bergondo. A finais dese século asentáronse na poboación industrias derivadas da mar.

A comezos do século XIX Noia separouse do Arcebispado. En 1846 tivo lugar na vila parte do levantamento militar provincialista contra o presidente Narváez, levado a cabo polos mçartires de Carral, que implicou unha época de represalia do goberno que levou a moitos noieses ao exilio e a emigración.

Na década de 1920 construíuse no río Tambre a primeira gran central hidroeléctrica galega, promovida pola Sociedad Gallega de Electricidad, cun edificio deseñado por Antonio Palacios.

Por fortuna, os noieses contamos cun moitos homes e mulleres que dedicaron o seu esforzo a describir o noso paso pola Historia. Nunca lles agradeceremos o suficiente esa dedicación.

Por ducias podemos contar os libros que recollen os case 850 anos de existencia da nosa vila. No noso trinque temos unha pequena mostra deste imprescindible labor, que nos permite coñecer o noso pasado e poder transmitir ese coñecemento ás xeracións futuras.

Galicia é terra de fotógrafos. Moitos, ao mellor sen pretendelo, son os notarios da vida dos que habitaron o noso país. Foron polos camiños, polas casas, polas feiras, polas festas... recollendo os momentos felices ou amargos e os traballos das xentes.  Fixeron retratos cun humilde pano de fondo ou nun estudio decorado como o salón dun gran pazo, para cumprir a ansia de perdurar dos retratados. Grazas a eles conservamos a memoria dos nosos ancestros, dos que nos quixeron e quixemos, dos que non coñecemos pero que nos deixaron a súa pegada.

Tamén os espazos fan parte de nós. Algúns son como eses familiares que nos acompañan toda a vida sen estorbarnos. Outros sucumbiron por mor da especulación inmobiliaria ou a ignorancia dos que deberían protexelos.

Fotógrafos ambulantes foron retratando fermosos espazos, para que agora nós poidamos gozar da súa visión, laiarnos da súa perda e pensar canto mellor sería conservalos en vez de destruílos.

Somos o que lembramos, somos o que vemos e o que queremos gardar na memoria.

Dende os comezos da súa existencia, os seres humanos tentaron conservar as imaxes do que vivían: as pinturas do dolmen de Dombate, as do interior das nosas igrexas, a obra de Soutomaior ou Alfonso Costa, as fotografías de Ruth Anderson na Galicia dos anos vinte, que retratan a nosa forma de vida e o noso xeito de ser, supoñen un exitoso intento de facer perdurar no tempo instantes que estaban destinados a se perder para sempre.